Türkiye UNESCO Dünya Mirası Listesi
Türkiye UNESCO Dünya Mirası Listesi, 1983 yılında Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme ile taraf olmuştur. Türkiye’nin bu listede 17’si kültürel, 2’si karma olmak üzere toplam 19 miras alanı bulunmaktadır. Türkiye UNESCO Dünya Mirası Listesi şunlardır:
• Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası (Sivas) 1985: Anadolu Selçuklu döneminde inşa edilen cami ve hastane kompleksi, taş işçiliği ve geometrik süslemeleriyle dikkat çeker.
• İstanbul’un Tarihi Alanları (İstanbul) 1985: İstanbul’un tarihi yarımadasında yer alan Ayasofya, Topkapı Sarayı, Sultanahmet Camii, Süleymaniye Camii gibi yapılar ile surlar, çeşmeler, hamamlar gibi anıtsal eserlerden oluşan bölge.
• Göreme Millî Parkı ve Kapadokya (Nevşehir) 1985 (Karma Miras Alanı): Volkanik faaliyetler sonucu oluşan peri bacaları, vadiler ve kayalara oyulmuş kiliseler, manastırlar ve yeraltı şehirleriyle ünlü bölge.
• Hattuşa: Hitit Başkenti (Çorum) 1986: MÖ 17. yüzyılda kurulan ve Hitit İmparatorluğu’nun başkenti olan antik kent. Kentte büyük tapınaklar, saray kalıntıları, surlar ve kapılar bulunur.
• Nemrut Dağı (Adıyaman) 1987: Kommagene Kralı Antiochos’un MÖ 1. yüzyılda yaptırdığı anıt mezar ve heykel grubu. Dağın zirvesinde devasa boyutlarda tanrı, kral ve hayvan heykelleri yer alır.
• Hieropolis-Pamukkale (Denizli) 1988 (Karma Miras Alanı): Antik kent Hieropolis’in kalıntıları ve kireç taşı travertenleriyle oluşan doğal havuzlardan oluşan bölge.
• Xanthos-Letoon (Antalya-Muğla) 1988: Likya uygarlığının başkenti olan Xanthos antik kenti ve Likya’nın dini merkezi olan Letoon antik kenti. Kentlerde tapınaklar, mezarlar, tiyatro, stoa gibi yapılar bulunur.
Türkiye Unesco Dünya Mirası Listesini tanıtmaya devam edelim...
• Safranbolu Şehri (Karabük) 1994: Osmanlı döneminde ticaret yolu üzerinde önemli bir konuma sahip olan şehir. Şehirde ahşap ve çatı örtülü geleneksel evler, hanlar, hamamlar, camiler ve çeşmeler gibi tarihi yapılar korunmuştur.
• Truva Arkeolojik Alanı (Çanakkale) 1998: MÖ 3. binyılda kurulan ve Homeros’un İlyada destanına konu olan antik kent. Kentte dokuz farklı yerleşim katı ve surlar, tapınaklar, tiyatro, mezarlar gibi yapılar bulunur.
• Edirne Selimiye Camii ve Külliyesi (Edirne) 2011: Mimar Sinan’ın başyapıtı olarak kabul edilen cami ve külliye. Caminin kubbesi, minareleri, çinileri, hat sanatı eserleri ve mimari özellikleriyle ünlüdür.
• Çatalhöyük Neolitik Alanı (Konya) 2012: MÖ 7. binyılda kurulan ve dünyanın en eski yerleşim yerlerinden biri olan neolitik kent. Kentte insanların tarım, hayvancılık, ticaret, sanat ve din gibi alanlarda geliştirdikleri kültür izlenebilir.
• Bursa ve Cumalıkızık: Osmanlı İmparatorluğunun Doğuşu (Bursa) 2014: Osmanlı Devleti’nin ilk başkenti olan Bursa’da yer alan camiler, türbeler, hanlar, hamamlar, köprüler gibi yapılar ile Osmanlı köy mimarisinin örneklerinden olan Cumalıkızık köyü.
• Bergama Çok Katmanlı Kültürel Peyzaj Alanı (İzmir) 2014: Bergama antik kenti ve çevresindeki arkeolojik alanlar. Kentte Helenistik, Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerine ait eserler bulunur. Kentin simgesi olan Pergamon Akropolü’nde Zeus Tapınağı, Athena Tapınağı, Traian Tapınağı gibi yapılar yer alır.
• Diyarbakır Kalesi ve Hevsel Bahçeleri Kültürel Peyzajı (Diyarbakır) 2015: Diyarbakır’ın Sur ilçesinde yer alan kale ve surlar ile Dicle Nehri kıyısındaki tarihi bahçelerden oluşan bölge. Kale ve surlar Helenistik, Roma, Sasani, Bizans, Emevi, Abbasi, Selçuklu, Moğol, Akkoyunlu, Safevi ve Osmanlı dönemlerine ait izler taşır. Hevsel Bahçeleri ise binlerce yıldır tarım alanı olarak kullanılmıştır.
Türkiye Unesco Dünya Mirası Listesini tanıtmaya devam edelim...
• Efes (İzmir) 2015: Antik çağın en önemli kentlerinden biri olan Efes’te Artemis Tapınağı, Kütüphane Celsus, Büyük Tiyatro gibi yapılar bulunur. Kent ayrıca Hristiyanlık tarihi açısından da önemlidir.
• Ani Arkeolojik Alanı (Kars) 2016: Orta Çağ’da Ermeni Krallığı’nın başkenti olan Ani antik kenti. Kentte Ermeni, Gürcü, Selçuklu, Moğol, Osmanlı ve Rus mimarisine ait kiliseler, camiler, saraylar, surlar ve köprüler bulunur.
• Aphrodisias (Aydın) 2017: Antik çağda Afrodit’in merkezi olarak kabul edilen Aphrodisias antik kenti. Kentte Afrodit Tapınağı, Sebasteion, Tiyatro, Stadyum, Agora, Odeon gibi yapılar bulunur. Kent ayrıca heykel sanatı açısından da önemlidir.
• Göbekli Tepe (Şanlıurfa) 2018: MÖ 10. binyılda inşa edilen ve dünyanın bilinen en eski tapınak kompleksi olan Göbekli Tepe. Alanda T biçimli taş dikilitaşlar, hayvan figürleri, duvar resimleri ve heykeller bulunur. Alanda insanlığın tarih öncesi dönemine ait kültürel izler görülebilir.
• Arslantepe Höyüğü (Malatya) 2021: MÖ 4. binyılda kurulan ve dünyanın en eski saray kompleksine sahip olan Arslantepe Höyüğü. Höyükte Asur, Hitit, Urartu, Roma ve Bizans dönemlerine ait kalıntılar bulunur. Höyükte ayrıca dünyanın en eski kılıcının da bulunduğu belirtilir.
UNESCO, dünyanın kültürel ve doğal miraslarını korumak ve tanıtmak için çalışan bir örgüttür. Türkiye, bu örgüte 1983 yılında katılmış ve 19 miras alanıyla Türkiye Unesco Dünya Mirası Listesi’nde yer almıştır. Bu alanlar, Türkiye’nin tarihi, kültürel ve doğal zenginliğini yansıtan önemli değerlerdir. Türkiye UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne girmiş bu alanları ziyaret ederek hem ülkemizin hem de insanlığın ortak mirasına tanıklık edebilirsiniz.